ورای فرهنگ رقابت

1 پیش گفتار ما در فرهنگی زندگی میکنیم که بر اساس رقابت شکل گرفته است . نظام های اقتصادی و سیاسی و قانونی و همچنین سایر نهادها و روالهای اجتماعی ما در جوامع لیبرال غربی مبنی بر رقابت و ستیزهجوئی است. در کنار اینِ فرهنگ رقابت، فرهنگ اعتراض قراردارد . در پاسخ به مشکلات اجتماعی و زیست محیطی که فرهنگ رقابت ایجاد نموده است، به اعتراض ، تظاهرات ، نافرمانی مدنی، سازماندهی احزاب ، اقامۀ دعوی، اعتصاب و سایر تدابیر اعتراضی مربوط به اقدامات و اصلاحات اجتماعی روی می آوریم. هنجارهای اجتماعی مبنی بر رقابت و ستیزهجوئی چنان فراگیر گشته است که به نظر بسیاری از مردم طبیعی و گریز ناپذیر میآید. در حقیقت ، تصور عموم مردم بر آن است که این هنجارهای اجتماعی جلوه و بروز اجتناب ناپذیر ی از طبیعت خودخواه و خشن بشری هستند. بنا بر این منطق، نظام حا کم اجتماعی بازتاب اجتناب ناپذیری از طبیعت بشری است . ولی آیا ًواقعا فرهنگ رقابت و اعتراض بازتاب اجتناب ناپذیری از طبیعت بشر است ؟ آیا این امکان وجود ندارد که انسان ، هم برای رفتارهای مبنی برخصومت ، و هم برای رفتارهای مبنی برهمکاری استعدا دهای بالقوه ای داشته باشد؟ آیا این امکان وجود دارد که فرهنگ انسانی و نه طبیعت انسانی در این که کدام شکوفاتر گردد، تعیین کننده باشد؟ آیا امکان دارد که فرهنگ حا کم رقابت و اعتراض اولی را بال و پر دهد و نه دومی را؟ و ا گر چنین است پیام دهای آن چیست؟ آیا چنین فرهنگی در جهت پیشبرد عدالت اجتماعی و پایداری زیست محیطی است ؟ طبق تجزیه و تحلیلی که در این کتاب صورت گرفته، فرهنگ رقابت و اعتراض جلوۀ گریزناپذیر ی از طبیعت بشری نیست و از نظر اجتماعی غیرمنصفانه و از نظر زیست محیطی ناپایدار از کار در آمده است . اما قبل از آن که بیشتر به این تجزیه و تحلیل بپردازیم، لازم است دو تعریف ساده داشته باشیم . در سراسر این کتاب اصطلاحات خصومت گرائی و تعاون گرائی برا ی اشاره به دوشکل متضاد از رفتارهای انسانی به کار رفته است. در این رابطه خصومتگرائی برا ی اشاره به پی گیری منافع خصوصی و انحصاری از سوی افراد یا گروههائی به کار رفته است که برضد یک دیگر کار میکنند. ستیزهجوئی و رقابت و تقابل همه جلوههائی از خصومتگرائی هستند. در مقابل، اصطلاح تعاونگرائی اشاره به تعقیب اهداف مشترک از سوی افراد و گروههائی