ورای فرهنگ رقابت
32 تمرکز میشود، جنبۀ تعارضی قدرت یعنی این واقعیت که قدرت روی مردم اعمال میشود، به کلی از نظر ناپدید میگردد. لوکز این طور ادامه میدهد که نظریات «قدرت برای»، «منجر به پنهان شدن جنبههای اصلی قدرت میشوند که آنها را فاقد وجود خارجی تعریف میکنند». اما طنز در این جاست که لوکز با کنار گذاشتن الگوی «قدرت برای» مانند بسیاری از نظریه پردازان دیگر اجتماعی، همین کار را در جهت مخالف انجام میدهد. او مقولات مربوط به «قدرت برای» را با بیربط دانستن آنها به مشاهده و تحقیق اجتماعی از نظر پنهان میکند و در این جریان نشان میدهد که نظرات و فرضیات خودش تا چه حد تحت تأثیر فرهنگ مسابقه و رقابت شکل گرفته است . در این رابطه با توجه به اشارۀ لوکز به سنت تحقیقی به عنوان توجیهی برای کنارگذاشتن نظریات مربوط به «قدرت برای»، استدلالش طنز مضاعفی پیدا میکند. طنز قضیه در این جاست که ا کثر نظریه پردازان انتقادی سنت تحقیقی را یک قید بالقوه سلطهآمیز بر تفکر انتقادی و در نتیجه چیزی میدانند که باید ًدائما نقد شود، نه این که دربست پذیرفته گردد. با این حال لوکز به سنت استناد میکند و در عین حال ًصراحتا بر نظریۀ سلطه صحه میگذارد. هرچند لوکز میپذیرد که «قدرت روی» فقط یکی از شیوههای تفکر دربارۀ روابط قدرت است ، اما به صراحت برای آن، به عنوان نقطۀ اولیه تمرکز، حالا ا گر نه تنها نقطۀ تمرکز تحلیل اجتماعی ، امتیاز قائل میشود. این گرایش مشخصۀ کار بسیاری از نظریه پردازان دیگر قدرت نیز هست. برای مثال، وارتنبرگ پس از قائل شدن همین تمایز بین «قدرت برای» و «قدرت روی» پیش میرود و استدلال میکند که اولویت اول یک نظریۀ قدرت، بیان معنای «قدرت روی» است ، زیرا نظریۀ اجتماعی از این مفهوم به عنوان وسیلۀ اولیه برای درک ماهیت نابرابر یهای اساسی در جامعه استفاده میکند. در نتیجه میگوید که «قدرت روی» معنای اصلی قدرت است و مانند لوکز استدلال میکند که تمرکز روی روابط «قدرت برای» ًصرفا «توجه نظریه پرداز را از پدیدههائی که یک نظریۀ قدرت اجتماعی باید در بر بگیرد، یعنی از نابرابر یهای نامشروعی که در جوامع جدید وجود دارد، منحرف میسازد». 5 بسیاری از پژوهشگرن دیگر در آثارشان حتی نامی هم از سایر شیوههای تفکر و صحبت دربارۀ قدرت نبردهاند. آنها ًصرفا فرض میکنند که کلمۀ قدرت با «قدرت روی» هم معنی است و به ندرت لازم میشود که به این فرض خود اعتراف کنند یا آن را
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy MTA1OTk2