ورای فرهنگ رقابت

191 البته ا گر نظریۀ نظام سهگانه که در فصل 3 مطرح شد درست باشد، اولین چالش مؤسساتی که در مقابل ما قرار دارد، اصلاح نظام بازار آزاد نیست ، بلکه اصلاح نظامهای حقوقی و سیاسی ماست به شیوهای که بتوان بازار را به نحوی عادلانهتر و پایدارتر تنظیم نمود. مشکل بازار آزاد نیست ، مشکل حا کمیت ساختاری بازار بر نظامهای سیاسی و حقوقی در نظام سهگانۀ بزرگتر رقابت است . خوشبختانه رویکردهای غیرخصمانۀ اصلاحات اجتماعی را میتوان در حوزههای سیاسی و حقوقی نیز دید. نهضت گزینۀ حل اختلاف که در فصل 2 مورد بحث قرار گرفت، نمونهای عالی از یک رویکرد غیرخصمانه به تغییر در حوزۀ حقوقی است . گزینۀ حل اختلاف حا کی از حضور یک بازی جدیداست که قوانین غیرخصمانه بر آن حکومت میکند و به معنای واقعی کلمه در پرتو یک نظام حقوقی خصمانه که تعداد فزایندهای از مردم را دلسرد کرده شکل گرفته است . اما موفقیت آن از راه «از میان برداشتن » نظام خصمانۀ حقوقی یا آنها ئی که از آن منفعت میبرند، به دست نیامده است . بلکه تعداد روز افزونی از مردم ًصرفا از این بازی خارج، و وارد یک بازی جدید شدهاند، زیرا تشخیص دادهاند که با ارزشها و علائق آنها سازگارتر است . این امر فقط شامل طرفین درگیر در اختلاف نشده، بلکه بسیاری از وکلا و قضاتی را هم در بر گرفته است که هزینههای بالای مالی، عاطفی و اخلاقی نظام حقوقی خصمانه و نامناسب بودن آن را برای بسیاری از انواع اختلاف ات تشخیص دادهاند. حتی در حوزۀ سیاسی هم به واسط ۀ تدابیر غیرخصمانۀ اصلاح اجتماعی کمکم تجربیاتی در زمینۀ الگوهای غیرحزبی انتخاباتی و تصمیم گیری به دست آمده است . درست است که بیشتر این نمونهها هنوز زیر خط رادار بسیاری از ناظران سیاسی قرار گرفتهاند چرا که در این زمینه به جای حکومتها، سازمانهای غیردولتی رهبری را به عهده دارند، با این حال این الگوهای درحال ظهور، تجربیات اجتماعی –سیاسی مهمی را تشکیل میدهند که به نفع ما خواهد بود ا گر آنها را زیر نظر داشته باشیم و از آنها یاد بگیریم . تجربۀ جامعۀ بهائی که در فصل 5 مورد بحث قرار گرفت، گواه صادقی بر این مدعاست . جامعۀ بهائی نمونۀ کوچکی از کل نژاد بشری است که امور داخلی خود را از طریق نظامی از شوراهای انتخابی که دموکراتیک ، اما به کلی غیرحزبی و غیررقابتی هستند، اداره میکند. اما آنچه که بیش از همه به بحث حاضر ربط پیدا میکند، نحوۀ اجرای این نظام از سوی بهائیان به عنوان بخشی از رویکرد وسیعتر نسبت به اصلاحات اجتماعی است . بهائیان معتقدند که که الگوهای حزبی ادارۀ اموردر این عصر همبستگی