ورای فرهنگ رقابت

115 از کوتاهی در سازگاری با شرایط متغیر تاریخی و کوتاهی در شکلدادن به نظامهای اجتماعی طبق الگوی روابط «جمع-مثبت» یا تلفیقی به شمار میروند که برای پیشبرد منفعت عموم در عصری با وابستگیهای روزافزون متقابل لازم است . علاوه بر آن، این نظریه پردازان با استفاده از اصول دینامیک i نظامهای تکاملی که در بالا مورد بحث قرار گرفت، تصویری ذهنی از این که انتقال به یک جامعۀ کارآمدتر چگونه خواهد بود را فراهم میسازند، یک جریان غیرخطی و نا منظم یا بنیان کن که مشخصۀ آن سازگاریهای به موقع با شرایط متغیر است . همانطور که لازلو میگوید، نظامهای اجتماعی مانند سایر نظامهای پیچید ۀ پویا: حدهای نهائی مشخصی برای ثبات دارند که وقتی به آنها برسند و از آنها تجاوز کنند، ساختار درونیشان فرو میپاشد. نظم جای خود را به هرج ومرج می دهد اما هرج - ومرج به معنای تصادفی کار کردن و فقدان کامل نظم نیست . هرج ومرج اغلب ( هرچند نه در همۀ موارد) ایستگاه بین راه در مسیر ایجاد شکل جدیدی از نظم است که از یک تغییر فاز نا گهانی که به «انشعاب » مشهور است ، حاصل می شود. این نوع جدید نظم اغلب نسبت به نوع قبلی با محیطی که نظام در آن قرار دارد، سازگاری بهتری دارد. 48 در زمین ۀ بحث حاضر، نظریهپرداز انی نظیر لازلو چنین استدلال میکنند که فرهنگ رقابت به علت رشد فزایندۀ جمعیت، پیشرفت فنآوری ، کمیابی منابع و وابستگی متقابل جهانی به «حدهای نهائی ثبات» خود رسیده و در عین حال فروپاشی حاصل از نظم خصومتآمیز قبلی، امکان سازگاریهای فرهنگی ریشهای و جدیدی را فراهم میسازد. اما همانطور که لازلو خودش هم خاطرنشان میکند، پویش شناسی تکاملی تضمینی برای سازگاری موفقیتآمیز نیست : این حقیقت که می توانیم پیشرفت تاریخی را بر اساس علم جدید نظامها تعمیم بدهیم ، به این معنی نیست که این تعمیم در دنیای واقعی نیروئی جبری دارد. این پیشگوئی آینده هیچ تضمینی برای متحقق ساختن خودش در بر ندارد . علت این است که منطق تکاملی که خودش را در تاریخ نشان می دهد، نظیر منطق تکاملی در حوزۀ طبیعت مبنی بر احتمالات است و نه جبر و ضرورت.... چشم انداز این تکامل فقط وقتی به وقوع خواهد پیوست که محدودی تهای درونی خود را به مرحلۀ بالاتری ارتقاء دهیم، محدودی تهائی که ما را به دنیای امروز و حالات کهنه و ازکارافتاد ۀ تفکر و عمل آن مقید میسازند. 50 الگوهای عمل اجتماعی وقدرتی که لازلو، بولدینگ و سایرنظریه پردازان نظامها که هم فکرشان بودهاند، بیان کردهاند، تضاد شدیدی با فرهنگ رقابت و مسابقه دارد. i Dynamics : پویش شناسی