عبدالبهاء و تولد انسان

نظریه اول نظریه ای بود که تدین را عامل عقب افتادگی ایران دانسته و تنها راه نجات را تجدد غربی یعنی دنباله روی از فرهنگ غرب معرفی می نمود . نظریه ی دوم نظریه ی سنت پرستان مذهبی بود که علت عقب افتادگی ایران را تجاوز از شعائر و قوانین اسلامی معرفی نموده، تجدد را پلید و ضد خدا دانسته و راه نجات ایران را حکومت شرع و اقتدار آخوندها و طرد هر آن چه که نجس و کافر و غیر اسلامی است قلمداد میکرد . در این میان نظریه ی سومی هم مطرح بود و آن تأکید بر انطباق اسلام و تدین با تجدد بوده و در نتیجه در عین دفاع از سنتهای عتیقه ی مذهبی از قبول برخی اصول تجدد به خصوص تکنیک و صنعت غربی نیز باکی نداشت . اما رساله ی مدنیه عبدالبهاء بحث نوینی را در مورد این سه نظریه مطرح میکند. این رساله هم تدین ستیزیِ نظریه ی تجددپرستان را نفی میکند، و هم تجددستیزی تدین پرستانِ سنت محور را. اما نظریه ای که در رساله ی مدنیه مطرح میشود، صرفاً بیانگر اصل انطباق سنت و تجدد نیست. بالعکس از نقطه نظر رساله ی مدنیه نظریه سوم نیز نظریهای نارسا و ناهشیار است. رساله ی مدنیه نظریه ی تازه ای را مطرح میکند، نظریه ای که ایران و ایرانیان را به بازسازی همه ی ارزشها و انقلابی همه جانبه دعوت نموده و مینماید. از نقطه نظر رساله ی مدنیه، هم تجدد و هم تدین باید بازسازی شوند. درست است که میتوان به صورتهای گوناگون و التقاطی سنت را با تجدد تا حدی آشتی داد، اما این صورتها همگی، هم با تجدد راستین و هم با تدین راستین تعارض دارند. به عبارت دیگر آن چه که معمولاً در سه قرن گذشته تجدد نامیده شده است در بسیاری مواقع چیزی نیست جز انحطاط انسان به رتبه ی کالا و طبیعت، تعصب و نژادپرستی، از هم گسیختگی درون آدمی، و منطق بیگانگی و از خود بیگانگی. به این ترتیب پیشرفت تکنیک، صنعت و دانش میتواند در خدمت ویرانگری، استعمار، استثمار، نفرت، شقاوت و فرهنگ جنگ و پرخاشگری در بیاید. از این جهت این نوع تجدد در واقع آینهای است از همان اصل سنت پرستی که در شکلهای مرسوم تدین حاکم بوده و میباشد. به گفته ی عبدالبهاء : » در این بحر هائل، کّل طوائف اروپ با این تمدن و صیت ها، هالک و مستغرق، و از این جهت کل قضایای تمدنیه شان ساقط النتیجه است... تمدنصوری، بی تمدن اخلاق، حكم اضغاث احلام داشته وصفایظاهری بی کمال باطن کسراب بقیعة یحسبه الظّمان ماءً انگاشته گردد... اهالی 11